Slim omgaan met je financiën begint bij overzicht en organisatie. Microsoft Excel biedt daarbij nuttige handvaten om dit te realiseren zonder dat je hele dure software nodig hebt. Onder Nederlanders is het spreadsheetprogramma enorm populair om financiën in de hand te houden, en dat is niet voor niets. In dit artikel leer je hoe je Excel kunt inzetten om inzicht te krijgen in je inkomsten, uitgaven en besparingen, met praktische voorbeelden die direct toe te passen zijn.
1. Maak een overzicht van je inkomsten en uitgaven
Het eerste wat je nodig hebt voor slimme financiële planning is een duidelijk overzicht van al je inkomsten en uitgaven. Dit helpt je te begrijpen waar je geld naartoe gaat en hoeveel je kunt (be)sparen. Begin met het opschrijven van al je inkomsten (bijvoorbeeld salaris en bijverdiensten) en al je vaste uitgaven (bijvoorbeeld huur, verzekeringen en boodschappen).
Praktisch voorbeeld:
Maak een spreadsheet met de volgende kolommen:
- Kolom A: Categorieën (bijvoorbeeld salaris, huur, boodschappen, verzekeringen en abonnementen)
- Kolom B: Inkomsten (bijvoorbeeld salaris €2.500, bijverdienste €200)
- Kolom C: Uitgaven (bijvoorbeeld huur €900, boodschappen €300, verzekeringen €150)
In B5 gebruik je de functie =SOM(B2:B4) om je totale inkomsten te berekenen. Doe hetzelfde in C5 voor je uitgaven met =SOM(C2:C4). Dit geeft direct inzicht in je maandelijkse financiële situatie. Als je merkt dat je uitgaven hoger zijn dan je inkomsten, zie je waar je eventueel zou kunnen besparen.
2. Gebruik voorwaardelijke opmaak voor directe inzichten
Als je budget in veel categorieën onder te verdelen is, kan het lastig zijn om snel te zien waar je over je budget heen gaat. De voorwaardelijke opmaak van Excel biedt daarvoor een eenvoudige oplossing. Hiermee kun je bijvoorbeeld cellen automatisch rood laten kleuren wanneer je uitgaven hoger zijn dan gepland.
Praktisch voorbeeld:
Stel dat je een maandelijks budget hebt voor boodschappen te hoogte van €300. In kolom C noteer je al je wekelijkse uitgaven aan boodschapen. Gebruik de functie Voorwaardelijke Opmaak in Excel om alle bedragen boven de €300 rood te markeren. Ga naar het tabblad “Start” en kies Voorwaardelijke Opmaak > Regel maken > Cellen markeren groter dan… en voer de waarde €300 in.
Dit geeft je direct een visuele waarschuwing wanneer je te veel hebt uitgegeven, zodat je snel kunt ingrijpen en je uitgaven onder controle houdt.
3. Stel doelen voor besparingen
Een belangrijk onderdeel van financiële planning is het stellen van spaardoelen. Het kan daarbij bijvoorbeeld gaan over een noodfonds, een vakantie of het aflossen van schulden. Excel kan je helpen om inzichtelijk te maken hoeveel je moet sparen en hoe lang het zal duren voordat je je (spaar)doel bereikt.
Praktisch voorbeeld:
Stel dat je over 12 maanden €3.000 wilt sparen voor een vakantie. In A1 noteer je “Spaardoel Vakantie”, en in B1 schrijf je het doelbedrag (€3.000). In A2 schrijf je “Maandelijkse Besparingen” en gebruik je in B2 de formule =B1/12 om te berekenen hoeveel je elke maand moet sparen (€250 per maand).
Als je spaardoelen hebt die verder in de toekomst liggen, kun je ook varianten toevoegen voor scenario’s waarin je meer of minder per maand kunt sparen, zodat je flexibel blijft in je financiële planning.
4. Maak een cashflow-overzicht
Een cashflow-overzicht geeft je inzicht in hoeveel geld er elke maand binnenkomt en uitgaat. Dit helpt je te voorspellen of je in de komende maanden met tekorten te maken krijgt en het helpt je om beter voorbereid te zijn op grote uitgaven. Excel biedt een eenvoudige manier een cashflow-overzicht te maken.
Praktisch voorbeeld:
Maak een nieuwe sheet met de volgende kolommen:
- Kolom A: Maand
- Kolom B: Inkomsten (bijv. Salaris, Bijverdiensten)
- Kolom C: Uitgaven (Huur, Verzekeringen, etc.)
- Kolom D: Netto cashflow (Inkomsten min uitgaven)
Gebruik in D2 de formule =B2-C2 om automatisch je netto cashflow te berekenen. Vul deze voor elke maand in, zodat je kunt zien of je per maand een overschot of tekort hebt. Als je bijvoorbeeld in maart een grote uitgave verwacht, kun je daar in januari al rekening mee houden door extra geld te sparen.
5. Gebruik sjablonen voor kant-en-klare begrotingen
Om tijd te besparen, kun je gebruik maken van de kant-en-klare sjablonen die Excel aanbiedt. Deze sjablonen zijn ontworpen voor veelvoorkomende financiële taken, zoals huishoudbudgetten, cashflow-analyses en spaarplannen. Dit bespaart je de moeite van het zelf ontwerpen van een spreadsheet.
Praktisch voorbeeld:
Ga naar Bestand > Nieuw en zoek naar “Budget” in de sjablonen. Kies bijvoorbeeld de “Huishoudbudget”-sjabloon. Dit sjabloon bevat al categorieën zoals huur, boodschappen en nutsvoorzieningen. Je hoeft alleen je eigen bedragen in te voeren, en Excel berekent automatisch je totale inkomsten, uitgaven en wat je overhoudt om te sparen.
Door gebruik te maken van sjablonen, kun je binnen enkele minuten beginnen met je financiële planning, zonder dat je diepgaande kennis van Excel nodig hebt.
Leren werken met Excel
Als je nieuw bent met Excel of je vaardigheden wilt verbeteren, is het de moeite waard om een Excel cursus te overwegen. Door de basisprincipes te leren, zoals het werken met formules, functies en gegevensopmaak, kun je nog meer uit Excel halen. Veel mensen gebruiken Excel slechts op een oppervlakkige manier, maar door een cursus te volgen, leer je over geavanceerde functies van Excel te gebruiken om nóg beter gefundeerde financiële beslissingen te nemen.
